Prawo do świadczeń przysługuje:
- rodzicom;
- jednemu z rodziców;
- opiekunowi prawnemu dziecka;
- opiekun faktyczny dziecka, to znaczy osoba na której spoczywa opieka nad dzieckiem, i która wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka;
- każda inna osoba dorosła która uczy się i nie pozostaje na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub z zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów, pod warunkiem, że zasądzenie to zostało wydane zanim osoba ucząca się osiągnęła pełnoletność.
Wymagane warunki
O świadczenia rodzinne mogą ubiegać się osoby, spełniające obydwa poniższe warunki:
- zamieszkują na terytorium Polski przez okres zasiłkowy, to znaczy okres, w którym otrzymują świadczenia rodzinne;
- ich przeciętny miesięczny dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 504 PLN lub 583 PLN w przypadku rodziny wychowującej dziecko niepełnosprawne.
Rodzaje świadczeń
Zasiłek rodzinny oraz jego dodatki stanowią podstawowe świadczenia rodzinne.
Zasiłek rodzinny przysługuje od urodzenia dziecka do momentu ukończenia przez nie 18 roku życia lub do momentu ukończenia nauki jednak nie dłużej niż do końca 21 roku życia lub 24 roku życia w przypadku jeżeli kontynuuje naukę w szkole i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności. Zasiłek rodzinny wypłacany jest comiesięcznie. Do zasiłku rodzinnego mogą przysługiwać niektóre dodatki:
- dodatek z tytułu urodzenia dziecka, przysługuje jednorazowo w wysokości zależnej od dochodów ( można się o niego ubiegać do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia);
- dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem wypłacany osobie przebywającej na urlopie wychowawczym, pod warunkiem, że przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy. Dodatek ten może zostać przyznany na okres nie przekraczający 24 miesięcy, 36 miesięcy jeżeli dana osoba sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu lub 72 miesięcy jeżeli dziecko dotknięte jest niepełnosprawnością;
- dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka. Może zostać przyznany każdemu samotnemu rodzicowi (kobiecie lub mężczyźnie stanu wolnego, osobie z sądownie zatwierdzoną decyzją o separacji, osobie rozwiedzionej, wdowie lub wdowcowi) wychowującemu dziecko bez ojca lub matki dziecka. Dodatek przysługuje również osobie uczącej się, jeżeli jej oboje rodzice nie żyją, jeżeli ojciec dziecka jest nieznany lub jeśli osoba ta nie otrzymuje świadczenia alimentacyjnego. Wysokość tego dodatku ulega zwiększeniu w przypadku rodziny wychowującej dziecko z niepełnosprawne lub jeśli miesięczny dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 50 % ustalonego limitu;
- dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, wypłacany comiesięcznie na trzecie i na każde następne dziecko uprawnione do zasiłku rodzinnego;
- dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego poniżej 16 roku życia, w jeżeli niepełnosprawność ta jest potwierdzona oficjalnym orzeczeniem o niepełnosprawności, lub powyżej 16 roku życia do ukończenia 24 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności;
- dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego, wypłacany raz na rok;
- dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania, wypłacany w celu pokrycia kosztów zamieszkania i przejazdu do miejsca gdzie znajduje się placówka szkolna. Dodatek ten jest wypłacany przez 10 miesięcy w roku.
Świadczenia rodzinne przewidują również wypłatę świadczeń opiekuńczych, to znaczy zasiłku pielęgnacyjnego i świadczenia pielęgnacyjnego.
Zasiłek pielęgnacyjny : Uprawnionymi do tego zasiłku są dzieci niepełnosprawne do lat 16 oraz osoby powyżej 16 roku życia o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności legitymującej się stosownym oficjalnym orzeczeniem, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia. Zasiłek ten przyznawany jest również osobom powyżej 75 roku życia, które nie mogą ubiegać się o zasiłek opiekuńczy w ramach uzupełnienia do emerytury lub renty. Wypłacany jest każdego miesiąca w zależności od dochodów.
Świadczenie pielęgnacyjne : Świadczenie to uzasadnione jest opieką nad dzieckiem i w związku z tym koniecznością rezygnacji z zatrudnienia przez daną osobę. Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 583 PLN. Świadczenie to przysługuje matce lub ojcu dziecka albo opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli nie podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Ustawa o świadczeniach rodzinnych przewiduje również możliwość wypłaty jednorazowego zasiłku pomocowego z tytułu urodzin dziecka, wypłacanego do 3 miesiąca po urodzeniu dziecka, niezależnie od dochodów rodziny.