dla obywateli UE

Każda osoba będąca obywatelem państwa członkowskiego jest też obywatelem Unii Europejskiej.

Status ten daje Państwu podstawowe i indywidualne prawo swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków ustanowionych w prawie wspólnotowym.

Prawo wspólnotowe stanowi, że każdy obywatel Unii ma prawo pobytu w przyjmującym państwie członkowskim przez okres do trzech miesięcy, a jedynym wymogiem jest posiadanie ważnego dowodu tożsamości lub paszportu[1].

Nie ma znaczenia, czy odbywają Państwo podróż służbowo, czy prywatnie, czy jadą Państwo do pracy w ramach zatrudnienia lub samozatrudnienia, czy są Państwo członkiem rodziny takiej osoby, czy też po prostu podróżują Państwo w celach turystycznych.

Oprócz wymogu posiadania ważnego dowodu tożsamości lub paszportu nie trzeba spełniać żadnych innych warunków ani formalności.

Przyjmujące państwo członkowskie może jednak wymagać od Państwa zgłoszenia obecności na jego terytorium w racjonalnym i niedyskryminującym terminie. Niedopełnienie takiego wymogu może podlegać proporcjonalnym i niedyskryminującym karom, z wyłączeniem kary więzienia lub deportacji.

Jeśli poszukują Państwo pracy, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości w przyjmującym państwie członkowskim mogą Państwo zostać przez racjonalnie uzasadniony okres wystarczający do uzyskania informacji o ofertach pracy i podjęcia niezbędnych kroków w celu znalezienia zatrudnienia. Po zakończeniu tego okresu nie mogą Państwo zostać wydaleni, jeśli udowodnią Państwo, że nadal poszukują pracy i mają szanse na znalezienie zatrudnienia (np. mają Państwo wyznaczony termin rozmów o pracę).

Państwa prawo pobytu może być ograniczone jedynie ze względu na zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego. W celu uzyskania dalszych informacji na ten temat należy zapoznać się z treścią broszury informacyjnej.

PRAWO DO RÓWNEGO TRAKTOWANIA

Jeśli posiadają Państwo prawo pobytu, zgodnie z prawem wspólnotowym powinni Państwo być traktowani na równi z obywatelami przyjmującego państwa członkowskiego w zakresie ustanowionym w prawie wspólnotowym, chyba że istnieje wyraźne odstępstwo od tej zasady.

W drodze odstępstwa, zgodnie z prawem wspólnotowym, przyjmujące państwo członkowskie nie jest zobowiązane do przyznania uprawnienia do pomocy społecznej w ciągu pierwszych trzech miesięcy pobytu (a w przypadku osób poszukujących pracy – nawet przez dłuższy okres), ani nie jest zobowiązane, przed nabyciem prawa stałego pobytu, do udzielania pomocy w zakresie pokrycia kosztów utrzymania w czasie studiów, włącznie z kształceniem zawodowym, w postaci stypendiów lub pożyczek studenckich osobom, które nie są pracownikami, osobom pracującym na własny rachunek, osobom, które zachowują ten status[2] oraz członkom ich rodzin.

Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości osoby poszukujące pracy mogą mieć dostęp do pewnych świadczeń finansowych w zakresie ubezpieczenia społecznego na takim samym poziomie, jak obywatele przyjmującego państwa członkowskiego, jednak przyznanie takiego zasiłku może zależeć od stwierdzenia „rzeczywistego związku” między osobą poszukującą pracy a rynkiem pracy w danym państwie. Może to dotyczyć w szczególności wymogu rzeczywistego poszukiwania pracy przez taką osobę w danym państwie członkowskim przez racjonalnie uzasadniony okres. Należy wiedzieć, że jeśli przyjmujące państwo członkowskie postanowi udzielić prawa do pomocy społecznej wszystkim obywatelom Unii i członkom ich rodzin podczas pierwszych trzech miesięcy pobytu, osoby inne niż: poszukujący pracy, pracownicy, osoby pracujące na własny rachunek, osoby utrzymujące taki status i członkowie ich rodzin – mogą zostać wydalone w chwili, gdy staną się nieracjonalnym obciążeniem dla systemu pomocy społecznej przyjmującego państwa członkowskiego.

 

CO TRZEBA WIEDZIEĆ

Nie muszą Państwo mieć żadnej wizy – ani wjazdowej, ani pobytowej.

Władze krajowe nie mogą:

• żądać okazania dowodu tożsamości z obszarem przeznaczonym do odczytu maszynowego, ostatniego modelu dowodu tożsamości lub paszportu, który jest ważny przez co najmniej 3 następne miesiące; jeśli dowód tożsamości lub paszport jest ważny, nie są potrzebne żadne inne dokumenty;
• prosić o przedstawienie innych dokumentów niż ważny dowód tożsamości lub paszport, np.: dokumentów na potwierdzenie możliwości samodzielnego utrzymania się, biletów podróżnych, świadectwa pracy, odcinków wypłaty, wyciągów bankowych, dokumentów potwierdzających posiadanie zakwaterowania, środków utrzymania, zaświadczeń lekarskich itp.;
• wymagać od Państwa określenia celu pobytu (pracownik, student itp.);
• wymagać od Państwa złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia o rejestracji;
• zabronić Państwu studiowania albo prowadzenia działalności w ramach zatrudnienia lub samozatrudnienia.

TEKSTY REFERENCYJNE

• Dyrektywa 2004/38/WE, Dziennik Urzędowy L 158 z 30 kwietnia 2004 r.

Należy wiedzieć, że jeśli przyjmujące państwo członkowskie nie dokona transpozycji przepisów dyrektywy w odpowiedni sposób lub we właściwym czasie, przepisy te stosuje się bezpośrednio. W związku z tym można powołać się na przepisy dyrektywy względem wszelkiego prawa krajowego, które nie jest z nimi zgodne.