Strona główna » pomoc UE » Zamieszkanie w europie » Prawo pobytu przez okres powyżej 3 miesięcy » dla członków rodziny będących obywatelami UE

Każda osoba pochodząca z państwa członkowskiego jest obywatelem Unii Europejskiej.

Status ten daje Państwu podstawowe i indywidualne prawo swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków ustanowionych w prawie wspólnotowym.

Oprócz możliwości bezpośredniego skorzystania z przepisów o obywatelstwie Unii w ramach własnej zdolności prawnej, mogą Państwo ewentualnie uzyskać prawo pobytu z uwagi na status członka rodziny obywatela Unii, który spełnia warunki posiadania prawa pobytu.

Istniejące możliwości można zobrazować przykładem — przenosi się Pan/Pani wraz z małżonką/małżonkiem do przyjmującego państwa członkowskiego, gdzie zamierza Pan/Pani studiować, a małżonka/małżonek — pracować. Mają Państwo zasadniczo trzy możliwości:

Wszystkie opcje mogą mieć pewne zalety i wady, dlatego Państwa zadaniem jest wybranie najlepszej z nich z uwzględnieniem własnej sytuacji i planów.

Jeśli zdecydują się Państwo korzystać z niezależnego prawa pobytu, proszę zajrzeć do odpowiedniego informatora.

Według prawa wspólnotowego dozwolone jest posiadanie prawa pobytu przez osoby o złożonym statusie (np. można być jednocześnie członkiem rodziny i studentem).

Jeśli zdecydują się Państwo na prawo pobytu jedynie w charakterze członka rodziny obywatela Unii, można skorzystać z prawa wspólnotowego, zgodnie z którym każdy obywatel ma prawo pobytu w przyjmującym państwie członkowskim przez okres powyżej trzech miesięcy, jeśli jest członkiem rodziny obywatela Unii spełniającego warunki posiadania prawa pobytu, dopóki ma on takie prawo.

KTO JEST CZŁONKIEM RODZINY W KONTEKŚCIE PRAWA POBYTU?

Prawo wszystkich obywateli Unii do wjazdu na terytorium państw członkowskich powinno być również zagwarantowane członkom ich rodzin, aby korzystanie z niego mogło opierać się na obiektywnych warunkach wolności i godności.

Obywatele Unii, którzy skorzystali z prawa swobodnego przemieszczania się oraz pobytu na terytorium państw członkowskich i przenieśli się do przyjmującego państwa członkowskiego, są uprawnieni do przebywania tam wraz z członkami rodziny[2].

Wspólnotowe prawo pobytu wraz z obywatelem Unii w przyjmującym państwie członkowskim przyznaje się następującym członkom rodziny:

  • małżonkowi/małżonce,
  • partnerowi, z którym obywatel Unii zawarł zarejestrowany związek partnerski, na podstawie ustawodawstwa danego państwa członkowskiego, jeżeli ustawodawstwo przyjmującego państwa członkowskiego uznaje równoważność między zarejestrowanym związkiem partnerskim a małżeństwem, oraz zgodnie z warunkami ustanowionymi w odpowiednim ustawodawstwie przyjmującego państwa członkowskiego,
  • bezpośrednich zstępnych, którzy nie ukończyli dwudziestego pierwszego roku życia lub pozostają na utrzymaniu, oraz zstępnych małżonka/małżonki lub zarejestrowanego partnera,
  • bezpośrednich wstępnych pozostających na utrzymaniu oraz wstępnych małżonka/małżonki lub zarejestrowanego partnera.

PRAWO DO UŁATWIONEGO POBYTU

Pozostali członkowie rodziny, jak np.: rodzeństwo, kuzyni, ciotki, wujkowie i inni krewni, mają prawo do ułatwionej procedury wjazdu i pobytu ze strony przyjmującego państwa członkowskiego, jeśli pozostają na utrzymaniu lub są członkami gospodarstwa domowego obywatela Unii, posiadającymi pierwotne prawo wjazdu i pobytu, lub jeśli istnieją poważne względy zdrowotne, które ściśle wymagają sprawowania osobistej opieki przez obywatela Unii. Przypadki takie mogą również dotyczyć rodziców niebędących na utrzymaniu lub dzieci powyżej 21 roku życia, jeśli mieszkają oni w jednym gospodarstwie domowym z obywatelem Unii.

Partner obywatela Unii będący z nim w zarejestrowanym związku posiada takie same prawa w państwach członkowskich, które nie traktują zarejestrowanych związków partnerskich za równoważne ze związkiem małżeńskim. Te same zasady dotyczą również partnerów, z którymi obywatel Unii jest w trwałym i odpowiednio udowodnionym związku. Pojęcie związku partnerskiego obejmuje związki partnerskie tej samej i różnej płci oraz faktyczne związki partnerskie, np. mieszkanie we wspólnym lokalu.

Taka grupa członków rodziny i partnerów nie posiada „automatycznego” prawa wspólnotowego towarzyszenia obywatelowi Unii lub dołączenia do niego. Państwa członkowskie mają jednak obowiązek dokładnie zbadać osobiste okoliczności, a odmowa pobytu tych członków rodziny musi wiązać się z odpowiednim uzasadnieniem oraz powiadomieniem na piśmie i podlega odwołaniu.

Ponadto jeśli przyjmujące państwo członkowskie postanowi uznać prawo pobytu takich osób, musi traktować je tak samo, jak pozostałych członków rodziny, którym przysługuje „automatyczne” wspólnotowe prawo pobytu.

Jeśli z uzasadnionych względów osobom takim odmówiono pobytu, nie mogą one skorzystać ze wspólnotowego prawa towarzyszenia obywatelowi Unii lub dołączenia do niego w przyjmującym państwie członkowskim. Mogą one jednak mieć nadal prawo pobytu na mocy przepisów krajowych przyjmującego państwa członkowskiego.

REJESTRACJA

Przyjmujące państwo członkowskie może wymagać od Państwa zarejestrowania się w odpowiednich organach. Nieprzekraczalny termin rejestracji nie może być krótszy niż trzy miesiące od dnia przyjazdu.

Niedopełnienie wymogu rejestracji może podlegać proporcjonalnym i niedyskryminującym karom, z wyłączeniem kary więzienia lub deportacji.

Poświadczeniem prawa pobytu jest wydanie zaświadczenia o rejestracji. Prawo wspólnotowe nie zobowiązuje juz obywateli Unii do uzyskania dokumentu pobytowego jako dowodu posiadania prawa pobytu. Prawo to przysługuje Państwu, ponieważ spełniają Państwo warunki, a nie dlatego, że przyjmujące państwo członkowskie „zezwoliło” Państwu na pobyt.

Do celów wydania zaświadczenia o rejestracji przyjmujące państwo członkowskie może wymagać od Państwa wyłącznie przedstawienia ważnego dowodu tożsamości lub paszportu[3] oraz

Zaświadczenie o rejestracji wydaje się bezzwłocznie i bezterminowo.

Posiadanie zaświadczenia o rejestracji w żadnym razie nie może być warunkiem wstępnym dla wykonywania określonego prawa lub załatwienia formalności administracyjnych, gdyż możliwość korzystania z praw może zostać potwierdzona za pomocą wszelkich innych dowodów. Ważne jest zatem posiadanie samego prawa, a nie odpowiedniego dokumentu urzędowego.

Należy wiedzieć, że Państwa pobyt w przyjmującym państwie członkowskim jako członków rodziny obywatela Unii może mieć pewien wpływ na jego prawo pobytu. Obywatel Unii, którego prawo pobytu w przyjmującym państwie członkowskim zależy od posiadania wystarczających środków finansowych, aby nie stanowić obciążenia dla systemu pomocy społecznej przyjmującego państwa członkowskiego musi wykazać, że wszyscy członkowie rodziny, którzy przebywają z nim w przyjmującym państwie członkowskim są objęci pełnym ubezpieczeniem zdrowotnym i że posiada on wystarczające środki finansowe, aby członkowie rodziny podczas ich pobytu także nie stanowili obciążenia dla systemu pomocy społecznej przyjmującego państwa członkowskiego.

Państwa prawo pobytu może być ograniczone jedynie ze względu na zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego. W celu uzyskania dalszych informacji na ten temat należy zapoznać się z treścią odpowiedniego informatora.

INNE PRAWA

Jeśli posiadają Państwo prawo pobytu, zgodnie z prawem wspólnotowym powinni Państwo być traktowani na równi z obywatelami przyjmującego państwa członkowskiego w zakresie ustanowionym w prawie wspólnotowym, chyba że istnieje wyraźne odstępstwo od tej zasady.

 

CO TRZEBA WIEDZIEĆ

Władze krajowe nie mogą:

 

TEKSTY REFERENCYJNE

Należy wiedzieć, że jeśli przyjmujące państwo członkowskie nie dokona transpozycji przepisów dyrektywy w odpowiedni sposób lub we właściwym czasie, przepisy te stosuje się bezpośrednio. W związku z tym można powołać się na przepisy dyrektywy względem wszelkiego prawa krajowego, które nie jest z nimi zgodne.



[1]              Ta opcja wydaje się najlepsza, ponieważ prawo pobytu obojga małżonków nie zależałoby od istnienia prawa drugiego małżonka.

[2]              Prawa tego nie przyznaje się jednak członkom rodziny, jeśli nie towarzyszą oni obywatelowi Unii lub nie dołączają do niego, np. podróżują samodzielnie w sytuacji, gdy obywatel Unii zostaje w domu.

[3]              W przypadku, gdyby nie mieli Państwo przy sobie dowodu tożsamości lub paszportu, przed zakwestionowaniem Państwa prawa do pobytu muszą być Państwu zapewnione wszelkie (racjonalnie uzasadnione) możliwości uzyskania niezbędnych dokumentów podróży lub ich dostarczenia przez osoby trzecie. Mogą Państwo dowieść, że są objęci prawem do pobytu, udowadniając swoją tożsamość i obywatelstwo w inny sposób.