Prawo wspólnotowe daje obywatelom Unii podstawowe i indywidualne prawo swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, z zastrzeżeniem przewidzianych w nim ograniczeń i warunków.

Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską stanowi, że państwa członkowskie mogą nakładać ograniczenia w korzystaniu z prawa swobodnego przemieszczania się i pobytu obywateli Unii i członków ich rodzin wówczas, gdy jest to uzasadnione względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego.

Powyższe ograniczenia dotyczą jedynie sytuacji, gdy dana osoba nadal spełnia warunki posiadania prawa swobodnego przemieszczania się i pobytu, ale przyjmujące państwo członkowskie jest uprawnione do wprowadzenia środków ograniczających z wyżej wymienionych względów.

Prawo wspólnotowe przewiduje sytuację, w której przyjmujące państwo członkowskie może zabronić wjazdu ze względu na niespełnianie warunków prawa wjazdu, np. brak dokumentów podróży i niemożność udowodnienia za pomocą innych środków posiadania prawa wjazdu).

Mogą Państwo nawet zostać wydaleni podczas pierwszych trzech miesięcy pobytu, jeżeli będą Państwo stanowić nieracjonalne obciążenie dla systemu pomocy społecznej przyjmującego państwa członkowskiego. Nie dotyczy to obywateli Unii będących pracownikami lub osobami prowadzącymi działalność na własny rachunek, osobami zachowującymi ten status czy osobami poszukującymi pracy, ani też członków ich rodzin.

Przyjmujące państwo członkowskie może również wydalić Państwa po upływie trzymiesięcznego okresu pobytu, jeżeli nie będą już Państwo spełniać warunków swojego prawa pobytu.

Sytuacja taka może mieć miejsce np. w przypadku studenta, który ukończył studia i nie posiada środków na utrzymanie, lub osoby stanowiącej nieuzasadnione obciążenie dla systemu pomocy społecznej przyjmującego państwa członkowskiego, mimo zapewnień składanych na początku pobytu, że posiada wystarczające środki, aby nie stać się takim obciążeniem.

WAŻNE GWARANCJE

Przyjmujące państwo członkowskie nie może w żadnym wypadku wydalić obywateli Unii ani członków ich rodzin, jeżeli:

a)         obywatele Unii są pracownikami lub osobami prowadzącymi działalność na własny rachunek lub

b)         obywatele Unii wjechali na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego w poszukiwaniu pracy. W takim przypadku obywatele Unii i członkowie ich rodzin nie mogą zostać wydaleni tak długo, jak tylko mogą dostarczyć dowód, że kontynuują poszukiwanie pracy i mają rzeczywistą szansę bycia zatrudnionymi.

Wszelkie ograniczenia tego rodzaju, takie jak odmowa wjazdu, odmowa pobytu lub wydalenie, muszą być zgodne z zasadami i warunkami ustanowionymi w prawie wspólnotowym, które oferuje istotne zabezpieczenia proceduralne w celu zapobiegania nadużyciom uprawnień posiadanych przez państwa członkowskie.

ZABEZPIECZENIA PROCEDURALNE

Każdorazowo przy decyzji o odmowie wjazdu lub wydaleniu muszą Państwo zostać powiadomieni na piśmie w taki sposób, aby byli Państwo w stanie zrozumieć treść powiadomienia i skutki decyzji. Powiadomienie musi zawierać dokładne i pełne informacje o podstawach podjętej decyzji oraz określać sąd lub organ administracyjny, do którego mogą Państwo wnieść odwołanie, wraz z terminem na wniesienie odwołania.

Muszą Państwo mieć możliwość odwołania się na drodze sądowej oraz, w stosownym przypadku, administracyjnej lub domagać się dokonania rewizji każdej decyzji podjętej wobec Państwa z omawianych względów. Procedury te muszą umożliwiać zbadanie zgodności z prawem decyzji oraz faktów i okoliczności, na których opierały się proponowane środki.

Państwa członkowskie mogą przyjąć niezbędne środki w celu odmowy, zniesienia lub wycofania jakiegokolwiek prawa przyznanego dyrektywą w przypadku nadużycia praw lub oszustw, na przykład małżeństw fikcyjnych

 

CO TRZEBA WIEDZIEĆ

Władze krajowe nie mogą:

• odmówić Państwu wizy, prawa wjazdu lub wydalić Państwa bez pisemnej decyzji podlegającej odwołaniu;
• automatycznie wydalić Państwa wskutek korzystania z systemu pomocy społecznej przyjmującego państwa członkowskiego;
• wydalić Państwa w związku z wygaśnięciem ważności dowodu tożsamości lub paszportu, na podstawie którego wjechali Państwo do przyjmującego państwa członkowskiego i wydano Państwu zaświadczenie o rejestracji lub kartę pobytu;
• nałożyć na Państwa zakazu wjazdu.

 

TEKSTY REFERENCYJNE

• Dyrektywa 2004/38/WE, Dziennik Urzędowy L 158 z 30 kwietnia 2004 r.

Należy wiedzieć, że jeśli przyjmujące państwo członkowskie nie dokona transpozycji przepisów dyrektywy w odpowiedni sposób lub we właściwym czasie, przepisy te stosuje się bezpośrednio. W związku z tym można powołać się na przepisy dyrektywy względem wszelkiego prawa krajowego, które nie jest z nimi zgodne.