Europejski Instytut Walutowy (w skrócie Instytut) powstał na mocy Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Jego zadania zostały określone w artykule 117 tego Traktatu. Instytut został powołany w celu opracowania przepisów regulujących, logistycznych oraz organizacyjnych potrzebnych do właściwego funkcjonowania Europejskiego Systemu Banków Centralnych. Instytut miał przygotować „podwaliny” dla ESBC  - instytucji powołanej do realizacji trzeciego etapu założeń Unii Gospodarczej i Walutowej (EGW).

Wśród zadań Europejskiego Instytutu Walutowego znalazło się:

• przygotowanie instrumentów i dobranie najlepszych procedur pozwalających na sprawne prowadzenie polityki pieniężnej w przyszłej strefie euro
• opracowanie procedur dotyczących realizowania operacji finansowych oraz stworzenie metod zarządzania rezerwami walutowymi wspólnoty
• opracowanie projektów i specyfikacji technicznej wspólnej waluty (euro)

Europejski Instytut Walutowy miał za zadanie przygotować również procedury i standardy, które stanowiłyby podstawę dla funkcjonowania przyszłego Europejskiego Banku Centralnego oraz całego Europejskiego Systemu Banków Centralnych. To Instytut opracował jednolite standardy rachunkowości w strefie euro, sposób przygotowywania bilansów przez ESBC. Kolejnym zadaniem było przygotowanie i wdrożenie systemów komunikacji oraz systemów informatycznych przeznaczonych do obsługi operacji w strefie euro.

Instytut Walutowy pomagał przygotowywać również aktywy prawne w poszczególnych krajach oraz aktywy dla całej wspólnoty związane z przepisami finansowymi i monetarnymi (m.in. statuty dla krajowych banków centralnych, które stały się częścią późniejszego ESBC).

Ważnym zadaniem Instytutu było przygotowanie scenariusza dotyczącego rzeczywistego wprowadzenia wspólnej waluty euro w poszczególnych krajach wspólnoty.

Europejski Instytut Walutowy działał w latach 1994-1998 i opracował szereg dokumentów. Zostały one zatwierdzone w posiedzeniach we Frankfurcie nad Menem, gdzie ustanowiono instytucję Europejskiego Banku Centralnego.

Działania Instytutu są kontynuowane przez Eurosystem (Europejski Bank Centralny i banki centralne wszystkich państw należących do strefy euro).

Informacja prasowa.